WIRON zamiast WIBORu – zobacz, co się zmienia dla kredytobiorców
WIRON, czyli Warsaw Interest Rate Overnight (wcześniej WIRD), będzie jednym z najważniejszych czynników decydujących o wysokości oprocentowania kredytów w Polsce. To zamiennik dotychczas obowiązującego WIBOR-u. Dowiedz się, co wprowadzenie wskaźnika WIBOR oznacza dla obecnych i przyszłych kredytobiorców. Czy nowy wskaźnik WIRON okaże się dla Ciebie korzystny? Co zrobić, żeby na tej zmianie skorzystać? Zacznijmy od początku.
WIBOR – co to?
WIBOR, czyli skrót od Warsaw Interbank Offered Rate, to wskaźnik, który jest składową oprocentowania m.in. kredytów bankowych o zmiennej stopie procentowej. WIBOR ustalany jest niemal codziennie. Wzrost jego poziomu oznacza wzrost rat, m.in. kredytów hipotecznych. Dla wielu Polaków i Polek istotne jest więc, na jakiej podstawie jest on ustalany.
Przyjrzyjmy się tematowi nieco dokładniej.
W dużym uproszczeniu, wskaźnik WIBOR to oprocentowanie, na bazie którego banki pożyczają od siebie pieniądze. Jego wysokość zależy od okresu pożyczki – dlatego WIBOR ma sporo wariantów.
Przykład:
Najbardziej popularne przy kredytach są WIBOR 3M i WIBOR 6M. Odzwierciedlają one wysokość oprocentowania pożyczek międzybankowych na okres odpowiednio 3 i 6 miesięcy.
Takie przynajmniej były założenia, bo w ostatnim czasie pojawiało się coraz więcej zarzutów wobec metodologii wyliczania tej stawki.
– Z racji, że polski rynek bankowy charakteryzuje się nadpłynnością, często nie było konieczności pożyczania przez banki kapitału. W takich sytuacjach wskaźnik był ustalany na podstawie deklaracji banków – co budzi kontrowersje i z pewnością odbiega od rzeczywistego kosztu pozyskania kapitału – mówi Jakub Łapaj, Starszy Ekspert Finansowy, Lendi Sp. z o.o. oraz TuFinansowi.
Zmiana WIBOR na WIRON – poznaj najważniejsze różnice
Wątpliwości dot. WIBORu skutkowały rozpoczęciem procesu wyboru nowego wskaźnika. Nowym wskaźnikiem miał być WIRD, który został przemianowany na WIRON (aby podkreślić okres, którego dotyczy).
Zmiana nazwy, zmianą nazwy, ale jakie są realne różnice dla kredytobiorców?
Różnice między WIRON a WIBOR:
Wskaźnik WIBOR w umowach kredytowych najczęściej odnosił się do terminów 3- i 6-miesięcznych, a nie do transakcji Over Night, do których będzie odnosił się WIRON.
Nowy wskaźnik – WIRON będzie obliczany na bazie transakcji ON przekazujących dane z instytucjami oraz dużymi przedsiębiorstwami. Dużo większa liczba depozytów na tym rynku rozwiązuje zarzut stawiany wcześniej wobec WIBORu, że nie odnosi się on do realnych transakcji. Wskaźnik WIRON będzie zatem wolny od wątpliwości dot. swojego poprzednika.
Kiedy zacznie obowiązywać WIRON?
Wdrożenie będzie się odbywało w etapach. Proces wprowadzenia nowego wskaźnika opracowuje Narodowa Grupa Robocza, w skład której wchodzą m.in.: przedstawiciele banków, Ministerstwa Finansów, Komisji Nadzoru Finansowego, Narodowego Banku Polskiego, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego czy też Polskiego Funduszu Rozwoju.
- FAZA PRZYGOTOWAWCZA zaplanowana na 2022 rok
Deklaracja, że wskaźnik WIRON będzie następcą WIBORU. Od grudnia uczestnicy rynku będą mogli stosować WIRON w nowych instrumentach finansowych. - FAZA WPROWADZANIA ma zostać zrealizowana w 2023 roku
W jej zakresie jest udostępnienie nowych produktów opartych o WIRON. Banki mogą je oferować równolegle z produktami opartymi na WIBORze. W tym okresie zaplanowana jest także kampania informacyjna o nowym wskaźniku. - FAZA WYPROWADZANIA zaplanowana na 2024 rok
Banki oferują nowe produkty różnych kategorii oparte o WIRON, stopniowo wypierając ze swoich ofert propozycje oparte na WIBORze. - FAZA FINALIZACJI ma nastąpić w 2025 roku
Wskaźnik WIBOR przestaje być publikowany, a wszystkie dotychczasowe umowy z tym wskaźnikiem zostają przekonwertowane na wskaźnik WIRON.
W przestrzeni medialnej pojawia się sporo informacji o rzekomym zastąpieniu WIBORu przez WIRON już od stycznia 2023. Niestety nie jest to prawdą. Klienci, którzy mają kredyt hipoteczny, będą musieli uzbroić się w cierpliwość lub wziąć sprawy w swoje ręce.
– Rzeczywiście w 2023 jest szansa, że zaczną się pojawiać w bankach oferty oparte na nowym wskaźniku – WIRON. Dotyczy to jednak nowo zaciąganych kredytów, a nie obniżenia kosztów obecnych zobowiązań hipotecznych. Automatyczna zmiana wskaźnika, na jakim będzie się opierała umowa, może nastąpić dopiero w 2025 i to dodatkowo zostanie obarczona spreadem korygującym, który może zniwelować korzyści tej zmiany. Rozwiązaniem będzie przeniesienie swojego kredytu na ofertę z WIRONem we własnym zakresie. – wyjaśnia Jakub Łapaj, Starszy Ekspert Finansowy, Lendi Sp. z o.o. oraz TuFinansowi.
Po co zmiana z WIBOR na WIRON?
Czarne chmury na WIBORem zbierały się już od dawna. Miał on odzwierciedlać oprocentowanie, na bazie którego polskie banki pożyczają od siebie pieniądze, a okazało się, że może być powiązany z jedną największych afer finansowych XXI wieku. Jak?
W 2012 roku na jaw wyszła jedna największych afer finansowych ostatnich 20 lat. Upublicznione zostały manipulacje, których dokonywały największe brytyjskie banki. Wiele banków manipulowało stawką LIBOR (brytyjski odpowiednik naszego WIBORu), ustalając między sobą, że będzie ona albo wyższa, albo niższa od faktycznej. To pozwoliło im na większe zyski z operacji finansowych. Zamieszane w ten proceder były takie ogromne instytucje jak: Barclays, UBS czy Royal Bank of Scotland. Skończyło się na tym, że banki zostały ukarane grzywnami w wysokości ponad 6 mld dolarów.
Podobnych manipulacji doszukano się także na obowiązującym w strefie euro EURIBORze. Wśród ukaranych przez Komisję Europejską znalazły się banki mające swoje polskie przedstawicielstwa tj. Citigroup czy Deutsche Bank.
Manipulacje na siostrzanych wskaźnikach sprawiły, że zaczęto przyglądać się temu, jak wygląda mechanizm wyliczania naszego rodzimego wskaźnika – WIBORu.
Na polskim rynku bankowym w ostatnich latach panowała nadpłynność finansowa. Banki nie były zatem tak często zmuszane do pożyczania od siebie kapitału, zwłaszcza w terminach 3- i 6-miesięcznych. Sprawiło to, że WIBOR z racji zbyt wielu kwotacji deklaratywnych stał się kwestionowany i nazywany „fikcyjnym”, gdyż nie odnosi się do rynkowych transakcji pozyskania kapitału.
Wątpliwości dotyczące wskaźnika WIBOR powracały do debaty publicznej, ale nie wywoływały szerokiego zainteresowania. Zmieniło się to w momencie wprowadzenia znaczących podwyżek stóp procentowych.